Αναπάντεχες δυνάμεις αποκτούν τον έλεγχο της παγκόσμιας γεωργίας

H πανίσχυρη βιομηχανία παγκοσμίως που ασχολείται με το σύνολο της διατρο­φικής αλυσίδας, θα αποτελέσει εργαστή­ριο σύλληψης και υλοποίησης σημαντι­κών ιδεών. Επειδή όμως διεξάγεται ένας κοσμικός χορός γύρω από την παγκόσμια γεωργία, καλά θα ήταν να ακολουθήσου­με τη φυσική ροή του. Πιστεύω στον κανό­να «more with less» και θεωρώ ότι η γνώ­ση θα κατευθυνθεί προς τα εκεί. Η θρέψη των φυτών δεν αφορά μόνο τα 17 γνωστά και απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για την ανάπτυξη των φυτών. Είναι ένα σύνολο ε­πιστημών όπως Εδαφολογία, Φυσιολογία, Χημεία και άλλες που συντάσσονται στην υπηρεσία αυτού που αποκαλούμε επιστή­μη της θρέψης των φυτών. Στο εξής έχου­με να διαχειριστούμε αύξηση παγκόσμιου πληθυσμού και υποσιτισμό, έλλειψη υδά­τινων πόρων, υποβάθμιση γονιμότητας ε­δαφών. Η απάντηση θα δοθεί με το «πά­ντρεμα» ανάμεσα στη βελτίωση ποικιλιών, στις ριζικές αλλαγές στις καλλιεργητικές συνήθειες, την ορθολογική χρήση νερού και θρεπτικών στοιχείων, τη συμβολαιακή γεωργία μέσω τραπεζών ή με συμβάσεις μεταξύ αγροτών- επενδυτών και την αύ­ξηση αποδόσεων. Όλα αυτά θα αποτελέ- σουν τα passwords της επόμενης 20ετίας.

• Γίνονται αγορές μεγάλων εκτάσεων και επενδύσεις σε τεράστιες μονοκαλλιέρ­γειες, ώστε να εξασφαλιστεί μεγάλης κλί­μακας αγροτοβιομηχανία με «πίεση» στα μικρά, ανεξάρτητα κτήματα.
• Υλοποιούνται επενδύσεις σε εκπαί­δευση μελών αγροτικών κοινοτήτων για αύξηση της αποδοτικότητας των καλλιερ­γειών αλλά και εξασφάλιση μελλοντικών εργατικών πόρων με μεγαλύτερη αποδοτι- κότητα, όπως και αξιοποίηση των αποδοτι­κότερων καλλιεργητικών μεθόδων μέσω νέων τρόπων και δημιουργία δικτύων α­γροτικών προϊόντων
• Οι αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρι­κής έχουν χαμηλό επίπεδο χρέους, μεγά­λο μέγεθος φθηνού εργατικού δυναμικού με μικρότερη αποδοτικότητα βεβαίως, ση­μαντική προσέλκυση ξένων επενδύσεων και σημαντική ανάπτυξη, γεγονός που τους δίνει τεράστιες δυνατότητες, αντιμε­τωπίζοντας στο επόμενο διάστημα τις α­δυναμίες τους (φτώχεια, διαφθορά κοι­νωνικές ανισοτήτες).

Όμως η Αφρική απέχει μακράν από το να αποτελεί «παράδεισο» αγροτικών ε­πενδύσεων όπως αρέσκονται να την χα­ρακτηρίζουν οι λιγότερο μυημένοι. Για να επιτύχει η ήπειρος να γίνει η γεωρ­γική ατμομηχανή ανάπτυξης την επόμε­νη 20ετία, οι επενδυτές ξέρουν πολύ κα­λά ότι πρέπει να ξεφύγουν από την αντί­ληψη των κινηματογραφικών ταινιών, σε σχέση με τις ευκαιρίες για την ήπει­ρο και γνωρίζουν ότι θα συναντήσουν τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά και κουλτούρα. Θα πρέπει να αναλάβουν ευ­θύνες μεγαλύτερου ρίσκου και να έχουν ένα τελείως διαφορετικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, και -κυρίως- προσδοκία για return on investment σε σχέση με τα μοντέλα γεωργικής ανάπτυξης π.χ. στην Ασία ή την Λ. Αμερική. Πρέπει να σχεδιά­σουν 10ετή τουλάχιστο προγραμματισμό για τις αποσβέσεις λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τα αυξημένα ρίσκα που θα έχουν.

Η είσοδος μεγάλων funds σε επενδύ­σεις που έχουν σχέση με την αγροτι­κή γη σηματοδοτεί κάτι παραπάνω απ’ αυτό που υπαγορεύουν οι διατροφι­κές ανάγκες στο μέλλον;

Δεν είναι μυστικό ότι τα επενδυτικά κε­φάλαια διαθέτουν τους πόρους και διαβλέ­πουν τις υπεραξίες. Αυτές οι ομάδες ξέρε­τε, δεν λειτουργούν σε απομόνωση και, έ­τσι, ανατροφοδοτείται η ζήτηση για γη. Στο παιχνίδι αυτό έχουν μπει ακόμη και κυ­βερνήσεις κρατών επιδιώκοντας να απο­κτήσουν γεωργικές εκτάσεις σε άλλες χώ­ρες, προκειμένου να εξασφαλίσουν τρο­φή και ενεργειακό εφοδιασμό. Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις μεγάλες επιχει­ρήσεις που επιθυμούν να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους ή να καθετοποιηθούν, ενσωματώνοντας την πρωτογενή παραγω­γή. Οι επενδύσεις στη γεωργία είναι ελ­κυστικές στους ιδιώτες γιατί:

• Εμπεριέχουν πολύ καλές προοπτικές εισοδήματος, επειδή σε μακροπρόθεσμη βάση η ανισορροπία προσφοράς-ζήτησης για γεωργικά προϊόντα αναμένεται να ο­δηγήσει σε ενίσχυση τιμών.
• Η αξία της γεωργικής γης μπορεί να αυξηθεί ως αποτέλεσμα της σπανιότητας της και της ζήτησης για τρόφιμα.

• Η δυνατότητα που παρέχεται για δι­αφοροποίηση του επενδυτικού χαρτοφυ­λακίου και η «προστασία» που παρέχει έ­ναντι του πληθωρισμού. Οι αποδόσεις α­πό γεωργική γη ως επί το πλείστον είναι ασυσχέτιστες με τον πληθωρισμό στις α­νεπτυγμένες οικονομίες και τυπικά υψη­λότερες από αυτόν.Τα funds ενδιαφέρο­νται να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε τρόφιμα ή άλλα γεωργικά προϊόντα, στο νερό, σπε εισροές για να εξασφαλίσουν αποδό­σεις για την εναλλακτική αυτή κατηγορία επενδύσεων. Φέρουν όμως και μια ευθύνη: Τον σεβασμό στα οικονομικά-κοινωνικά δι­καιώματα των τοπικών πληθυσμών και στη διατήρηση της περιβαλλοντικής αειφορίας, αλλιώς θα αποτύχουν. Η γεωργία μαζί με την ενέργεια βρίσκεται στις πρώτες θέσεις των παγκόσμιων επενδύσεων. Δεν θέλω λοιπόν να αποφύγω να πω ότι οι διατρο­φικές ανάγκες μελλοντικά μαζί με την α­ναζήτηση κέρδους, θέλουμε δεν θέλουμε, είναι οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος.

Όραμα Η σωστή δράση είναι εκείνη που πάει από το όλον στο μέρος, στο εδώ και τώρα, και ονειρεύεται το παντού και το πάντα. Ένα επιτυχημένο σχέδιο, εκτός από το μεσο μακροπρόθεσμο όραμα, πρέπει να περιέχει και το πού θα βρισκόμαστε το πολύ μετά από ένα χρόνο

Το λίπασμα παραμένει στην κατηγορία commodities ή μήπως τα «α λα καρτ» προϊόντα που παράγονται το μετατάσ­σουν σε specialties προϊόν;

Όλο και περισσότεροι ασπάζονται την άποψη ότι η σύγχρονη θρέψη είναι η φυ­τοπροστασία του
μέλλοντος. Αυτό ακριβώς δείχνει τη δύναμη που έχει και μπορεί να αυξήσει ακόμα περισσότερο στο άμεσο μέλ­λον. Είναι τυχαίο που εταιρείες φυτοφαρ­μάκων παγκοσμίως επενδύουν στον ευρύ­τερο χώρο της θρέψης και όχι το αντίθετο; Φυσικά το εύρος και η απαραίτητη συμβολή των λιπασμάτων είναι όπως και στις άλλες εισροές: Υπάρχουν τα commodities (προϊό­ντα χωρίς διαφοροποίηση) και τα specialties προϊόντα (με εμφανή διαφοροποίηση). Στη δεύτερη περίπτωση όμως τα προϊόντα πη­γαίνουν χέρι-χέρι με τις specialties καλ­λιεργητικές εφαρμογές, specialties επι­στήμονες και αγρότες που το «πάνε παρα­πέρα» και φυσικά specialties χρήσεις και χρήστες – γνώστες. Η αποστολή της Compo είναι ακριβώς αυτό. Να γίνουμε στην πα­γκόσμια γεωργία οι ηγέτες της απαραίτη­της αυτής μεταστροφής και να λειτουργού­με ως «μετατροπείς» των commodities σε specialties, ώστε να είμαστε η εταιρεία που δίνει «τα κλειδιά της γνώσης στους συνερ­γάτες της» για ποιοτικότερες και μεγαλύτε­ρες αποδόσεις.

Γενικά πάντως κινούμαστε στη λογική λιγότερο και ακριβότερο λίπασμα, δη­λαδή προσαρμοσμένο στις ακριβείς α­νάγκες του φυτού και με μικρότερη ε­πιβάρυνση στο περιβάλλον. Τι σημαίνει αυτό για τον ανταγωνισμό και τι οφεί­λει να ξέρει ο παραγωγός; 

Σίγουρα η τάση παγκόσμια είναι να κι­νούμαστε στις ακριβείς ανάγκες του φυτού για μεγιστοποίηση της παραγωγής και βελ­τίωση της ποιότητας, με σεβασμό στο πε­ριβάλλον και στον αγρότη, δίνοντάς του λύσεις που είναι ακριβές στη μονάδα συ- σκευασίας, αλλά πολύ πιο οικονομικές α- νά στρέμμα ή ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος. Έχει παρέλθει πια η εποχή που ο αγρότης – επιχειρηματίας εστιαζόταν στο δείκτη «πμή σκευάσματος/μονάδας προϊ­όντος» και έχει μετατοπιστεί σε αυτόν της «τιμής ανά στρέμμα» με εστιασμό στην «τι­μή ανά απόδοση ποιοτικού προϊόντος. Η έ­ρευνα πάντως των εξελιγμένων εταιρειών (και σίγουρα πάντως η δική μας έρευνα) προσανατολίζεται ακριβώς στην κατεύθυν­ση αυτή σε σχέση με τις μελλοντικές προ- ϊοντικές προσφορές τους και τη διαφορο­ποίηση που επιθυμούν. Ο κανόνας «περισ­σότερα με λιγότερα» κερδίζει momentum διαρκώς σε αντίληψη και βαρύτητα απο­φάσεων. Οι παίκτες στην διανομή γεωργι­κών εφοδίων το γνωρίζουν καλά και προ­σαρμόζονται γιατί κατά βάθος έχουν νιώσει ότι αν δεν προσαρμοστούν σύντομα δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης. Άλλωστε δεν είναι καθόλου παράδοξο για έναν κλάδο κάποιος να «ζει» στο break-even point (α­πλά να επιβιώνει) και κάποιος άλλος αντα­γωνιστής του, να διαφοροποιείται παρέχο­ντας υπηρεσίες, να αναπτύσσεται σε γνώ­ση και προϊόντα, να επενδύει και να κερδί­ζει μακροχρόνια. Στον ίδιο κανόνα εντάσ­σεται και ο παραγωγός και οφείλει να επι- λέξει σε ποια από τις δύο καταστάσεις θέ­λει να βρίσκεται.

Καταγράφεται μια φθίνουσα πορεία των άμεσων ενισχύσεων των αγροτών και μια αντίστοιχη μεταφορά πόρων στον Β’ Πυλώνα, δηλαδή στη χρηματο­δότηση διαρθρωτικών προγραμμάτων. Τι σημαίνει αυτό για τις εξελίξεις σε ευ­ρωπαϊκή και παγκόσμια γεωργία;

Με απλά λόγια σημαίνει ότι τα επιτυχη­μένα μοντέλα γεωργίας θα προσαρμοστούν ώστε να συναντήσουν το νέο τοπίο που ή­δη έχει διαγραφεί και τα μοντέλα που θα δυσκολευτούν να αφήσουν την παρελθο­ντολαγνεία θα συρρικνωθούν. Στην εποχή μας το γρήγορο ψάρι τρώει το αργό συνή­θως, όχι το μεγαλύτερο το μικρότερο. Ξέ­ρουμε, ότι στο μέλλον το ενδιαφέρον της Ε.Ε. θα στραφεί στην ανάπτυξη και απασχό­ληση με γνώμονα την αειφορία. Βελτιώσεις θα υπάρξουν πιστεύω στην ενθάρρυνση και αποτελεσματικότητα των οικολογικών μέτρων. Π.χ. Η Αμερική έχει εγκαταλείψει τις άμεσες ενισχύσεις, υπέρ του μοντέλου εξασφάλισης της αγροτικής παραγωγής, ενώ η παγκόσμια αγροτική ανταγωνιστι­κότητα επηρεάζεται από τις νομισματικές ισοτιμίες. Άρα θα επικρατήσουν η γνώση και η πληροφορία σε βάρος της καπατσο- σύνης και η δράση στην κατάλληλη στιγμή σε βάρος της μη δράσης ή της αναβολής, της παρακώλυσης και της προσκόλλησης σε παλιά επιχειρησιακά μοντέλα. Το σίγου­ρο είναι ότι γεωργία και εισροές θα είναι από τις πιο ισχυρές παγκόσμιες βιομηχα­νίες της επόμενης 10ετίας και το ενδιαφέ­ρον τεράστιο, ενώ οι αγρότες θα αναγνω­ριστούν, επιτέλους, ως τομέας που παρέχει σοβαρές υπηρεσίες.

Η ένταση του ανταγωνισμού και η μεί­ωση των περιθωρίων κέρδους στα προ­ϊόντα αροτραίων καλλιεργειών, μετα­φέρει δραστηριότητα σε νέα αγροτικά προϊόντα (π.χ. super foods), είναι κάτι που σας απασχολεί σαν όμιλο σε σχέση με τις πωλήσεις;

Έχετε δίκαιο, η έξυπνη στρατηγική είναι αυτή που πηγαίνει εκεί που θα πάει η μπά­λα όχι εκεί που παίζεται τώρα. Αν και στον δικό μας οργανισμό τα τελευταία χρόνια εί­μαστε προσανατολισμένοι στη δημιουργία και εξεύρεση νέων, καινοτόμων τεχνολο­γιών και συνεργειών μέσω αναπτυσσόμε­νων περιοχών, σίγουρα μας προβληματί­ζει σοβαρά η αλλαγή του καλλιεργητικού χάρτη. Πιστεύω ότι η μείωση περιθωρίων κέρδους σε προϊόντα εκτατικών καλλιερ­γειών αντισταθμίζεται με την προσπάθεια για εξεύρεση νέων τεχνολογιών και μεγά­λης αύξησης αποδόσεων.

Όχι απαραίτητα κατά τη γνώμη μου.Μην ξεχνάμε πως ο πρωτογενής τομέας της χώ­ρας μας συνεισφέρει περίπου το 5,1% του Α.Ε.Π, όπως όλοι καταλαβαίνουμε έχει ιδι­αίτερη αξία η επένδυση με βλέμμα στο μέλ­λον και τις αλλαγές που έρχονται. Βεβαίως στην Ελλάδα θα έχουμε πρόβλημα αν και πάλι παραμείνουμε θεατές, άρα απαιτείται εμείς να βρούμε τη λύση. Δεν θα πρέπει να εστιάζουμε τόσο πολύ σε αυτά που δίνου­με όταν ασχολούμαστε με την γεωργία αλ­λά σε αυτά που παίρνουμε πίσω και δεν εν­νοώ το οικονομικό όφελος μόνο.

Μα πιστεύετε άραγε ότι μπορούμε ποτέ να έχουμε τις μεγάλες εκτάσεις της Αφρι­κής, της Β. Ευρώπης, της Ρουμανίας, της Ασίας, ώστε να εκμεταλλευτούμε τις οικο­νομίες κλίμακας; Οι αγρότες μέσης έκτα­σης τις Γερμανίας σε πολλές περιπτώσεις ισούνται με τα καταστήματα γεωργικών ε­φοδίων στην Ελλάδα στο μέγεθος ετήσιας κατανάλωσης.

Πιστεύετε άραγε ότι μπορούμε να συνα­γωνιστούμε το marketing και το distribution network της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Αμε­ρικής και την επαγγελματική σχέση που έ­χουν επιτύχει στα μεγάλα super markets ό­λα αυτά τα χρόνια μέσω της σταθερότητας και του όγκου των προμηθειών που παρέ­χουν; Νομίζετε ότι μπορούμε να χαμηλώ­σουμε ποτέ το κόστος παραγωγής στα επί­πεδα που υπάρχει σήμερα σε Λ. Αμερική, Ασία, Τουρκία, Α. Ευρώπη κτλ.;

Εντάξει, αν το πιστεύουμε ας το προσπα­θήσουμε αλλά χρειάζεται μια «εθνική μετα­μόρφωση». Με απλά λόγια το σταμάτημα της μετάθεσης ευθυνών από τον ένα κρίκο της ίδιας διαδικασίας στον άλλο γιατί μια α­λυσίδα είναι τόσο ισχυρή όσο ο πιο αδύνα­μος κρίκος της. Νομίζω ότι όσο θα πλησιά­ζουμε τόσο οι άλλοι θα φεύγουν πιο μπρο­στά. Πιστεύω στη θεωρία «πολύ μεγάλος – πολύ μικρός» στην αξιακή αλυσίδα. Προ­τείνω αντί να προσπαθούμε να ανταγωνι­ζόμαστε στην κατηγορία των μεσαίων με­ριδίων της διατροφικής αλυσίδας που πι­έζονται αφάνταστα από υψηλά ανελαστι­κά έξοδα, επενδύσεις που δεν έφεραν τα επιθυμητά , αργές αντιδράσεις σε αλλαγές αλλά και ισχυρό πόλεμο τιμών εφόσον υ­πάρχει κίνδυνος μείωσης μεριδίων αγο­ράς, να ονειρευτούμε να κυριαρχήσουμε στα «μικρά» μερίδια της παγκόσμιας δια­νομής -που σήμερα δεν έχουμε- με ένα ό­πλο που έχουμε όταν παράγουμε προϊόντα, μία πανίσχυρη αλλά ανεκμετάλλευτη δύ­ναμη: την ποιότητα των αγροτικών προϊό­ντων μας. Αυτό είναι το δυνατό σημείο μας, το ξεκάθαρο σημείο διαφοροποίησής μας, εδώ πρέπει να γίνει το εθνικό-αγροτικό re­branding ώστε να γίνουμε ο απόλυτος ευ­ρωπαϊκός προορισμός κορυφαίας ποιότη­τας γεωργίας.

Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την Ελ­ληνική γεωργία; Για παράδειγμα, στις άλ­λες χώρες η εμπλοκή των καταστημάτων γεωργικών εφοδίων στην καθετοποίηση των υπηρεσιών τους με συμμετοχή στον διατροφικό κύκλο είναι σπάνια και αυτό συνήθως γίνεται από άλλους επιχειρημα­τίες και εταιρείες, αλλά στην Ελλάδα υπάρ­χουν πολλοί εξωστρεφείς επιστήμονες που ασχολούνται με τις γεωργικές εισροές που έχουν εμπλακεί ενεργά στην καθετοποίη­ση αυτή π.χ. με εμπορία προϊόντων ακόμα και στον τελικό καταναλωτή, ή και με συ- σκευασία προϊόντων, ή με δημιουργία δι­κών τους αγροτικών brands. Ξέρετε τι μεγάλο πλεονέκτημα και δύναμη είναι αυτό δηλαδή να εμπλέκονται οι καθ’ ύλη αρμό­διοι; Η παθογένεια του να υπερτιμούμε τις δυνάμεις μας σε πράγματα που δεν κατέ­χουμε και να υποτιμούμε τις δυνάμεις μας σε πράγματα που έχουμε την πολυτέλεια να τα έχουμε απλόχερα είναι το σημείο που θα πρέπει να εστιάσουμε. Η σωστή δράση είναι εκείνη που πάει από το όλον στο μέ­ρος, στο εδώ και τώρα, πρέπει να ονειρεύ­εται το παντού και το πάντα, αλλά ένα επι­τυχημένο σχέδιο, εκτός από το μεσο μακρο­πρόθεσμο όραμα, πρέπει να περιέχει και το που θα βρισκόμαστε το πολύ μετά από ένα χρόνο. Αυτό είναι το όραμα μου.

Με τα μάτια του ανθρώπου που κινείται και βλέπει τα πράγματα παγκόσμια τι έ­χετε να παρατηρήσετε για την αγροτική ανάπτυξη στην Ελλάδα;

Το να είμαι τα τελευταία χρόνια εκτός Ελλάδας και να συνεργάζομαι με άλλες κουλτούρες, να παρατηρώ τάσεις και χα­ρακτηριστικά γεωργίας άλλων λαών, έχει αλλάξει την οπτική μου σε σχέση με τις δι­εξόδους που μπορώ να δω και να προτεί­νω και να αναγνωρίζω καλύτερα τις αιτί­ες των όποιων διαθρωτικών αστοχιών της χώρας. Επίσης η γνώση συνεπικουρούμε- νη με τις εμπειρίες που αποκτώ με το να εί­μαι Διευθύνων Σύμβουλος στην μεγαλύ­τερη οργάνωση της Compo παγκοσμίως, αυτής της Ιβηρικής χερσονήσου, το να εί­μαι μέλος σε Διοικητικά Συμβούλια 4 δια­φορετικών χωρών, επικεφαλής του μεγα­λύτερου εργοστασίου μας των specialties που εξάγουμε σε όλον τον κόσμο, μέλος του global management team του Οργα­νισμού Compo καθώς και να συμμετέχω στο παγκόσμιο advisory board της εταιρεί­ας, μου επιτρέπει να παρατηρώ τα success stories άλλων χωρών. Πιστεύω ότι στην Ελ­λάδα σαφώς γίνονται πολύ καλά πράγμα­τα στον αγροτικό χώρο αλλά δυστυχώς εί­ναι προσωπικές και μοναχικές πρωτοβου­λίες και δεν υπάρχει ένα προσανατολισμέ­νο πλαίσιο που να βοηθάει, να βελτιώνει και να κατευθύνει τις προσπάθειες αυτές. Υπάρχει μια σκοτεινιά απουσίας οραμά­των και μια μαζική κουλτούρα -ως πραί­τορας της εκάστοτε εξουσίας – που φαλκι­δεύει τη μακροπρόθεσμη προοπτική και ο­δηγεί σε προσωπική «μοναξιά» και παρα- τεταμένη κούραση τους πραγματικά ανοι­χτόμυαλους και πρωτοπόρους. Βέβαια ε­δώ ακριβώς βρίσκεται και η λύση, στην α­ντίσταση, στη συγκέντρωση στον στόχο πέ­ρα από τις αντιξοότητες, στο να βλέπουμε πρόσθεση και πολλαπλασιασμό εκεί που οι άλλοι βλέπουν αφαίρεση και διαίρεση. Η φύση των προβλημάτων στην αγροτική ανάπτυξη στην Ελλάδα δεν θα αλλάξει, ε­μείς πρέπει να αλλάξουμε αλλά να δεσμευ­τούμε σήμερα για αυτό.

Βλέπουμε χρόνο με το χρόνο παραδο­σιακές δυνάμεις του κλάδου των αγρο­τικών εφοδίων να περνούν σε χέρια ε­πενδυτικών funds είτε με μακροπρόθε­σμο ή με βραχυπρόθεσμο επενδυτικό ο­ρίζοντα. Πώς επηρεάζει αυτό την ανά­πτυξη του χώρου;

Ο Οργανισμός της Compo είναι ακρι­βώς ένα τέτοιο παράδειγμα. Πρόσφατα πέ­ρασε στα χέρια ενός μεγάλου, παγκόσμιου εναλλακτικού επενδυτικού fund με ασιατι­κά και κυρίως κινεζικά κεφάλαια ενδιαφέ­ροντος. Θεωρώ ότι η κύρια επιρροή στους επενδυτές συνίσταται στην ταχύτητα της α­νάπτυξης, ενώ γνωρίζουν (ή οφείλουν να γνωρίζουν καλά) από την αρχή πλέον, ότι ο αγροτικός κλάδος δεν είναι επενδυτικός χώρος για εύκολα και γρήγορα κέρδη. Πα­ράλληλα δίνουν πολύ μεγαλύτερες ταχύτη­τες από τις συνηθισμένες, βάζουν «καύσι­μα» σε σχέδια ανάπτυξης στο χώρο και δεν φοβούνται να δοκιμάζουν. Άλλωστε, η γεγε­ωργία αποτελεί χώρο σαρωτικής επενδυτι­κής ώθησης και η φύση είτε των funds, εί­τε των στρατηγικών επενδυτών δεν επηρε­άζουν τις τιμές των αγροτικών προϊόντων αλλά αυτές θα επηρεαστούν από το παγκό­σμιο status της πληθυσμιακής αύξησης. Η ορθολογική ανάπτυξη έρχεται ομαλά όταν συνδυαστικά υπάρχει ένα fund με στρατη­γική για την γεωργία.

Αισθάνεστε περισσότερο άνθρωπος των λιπασμάτων ή αντιμετωπίζετε τη δουλειά σας ως manager που απλά υ­πηρετεί τα λιπάσματα;

Ξεκίνησα πριν 25 χρόνια στο χώρο του πολλαπλασιαστικού υλικού στην πρώτη ε­ταιρεία που εργάστηκα. Πολλά χρόνια με­τά ήμουν στον τομέα της φυτοπροστασίας. Τα τελευταία χρόνια είμαι στον χώρο της θρέψης. Θέλω και προσπαθώ να είμαι γε­φυροποιός αξιών στη διατροφική αλυσί­δα, να συνεχίσω να μεταφέρω εμπειρίες και γνώσεις, να υλοποιώ ιδέες και να ερ­γάζομαι για τη βελτιστοποίηση των γεωρ­γικών εισροών, να συνεχίσω να μπορώ να αλλάζω εκβάσεις. Αισθάνομαι και δρω ως entrepreneur (επιχειρηματίας με μισθό). Το να ξεβολεύομαι με κινητοποιεί, μου αρέσει να συνθέτω αντιθέσεις, να σχεδιάζω και να υλοποιώ πέρα και πάνω από αυτά που οι άλλοι νομίζουν αρχικά ότι θα γίνουν. Μου αρέσει να επικεντρώνομαι στις λύσεις, όχι στα προβλήματα. Γενικά, πιστεύω στις αξί­ες ανεξαρτήτως αποτελεσμάτων, ενώ οι δυ­σκολίες με κινητοποιούν.

Αν και ζείτε στο εξωτερικό έχετε στε­νή επαφή με την ελληνική αγορά, γνω­ρίζετε εις βάθος «πρόσωπα και πράγ­ματα» (άλλωστε παραμένετε Πρόε­δρος και Διευθύνων Σύμβουλος στην Compo Hellas). Έτσι μια ερώτηση για την Compo Hellas και το όραμα της στην Ελλάδα;

Παρατηρώ ότι τα τελευταία χρόνια πολ­λοί προβάλλουν έντονα δράσεις, διαφημί­ζουν ενέργειες και ασπάζονται στρατηγικές που εφαρμόσαμε εμείς πρώτοι και που δεν ήταν καν στην φιλοσοφία τους για πολλά χρόνια. Η Compo Hellas -η οποία παρεμπι­πτόντως αποτελεί με μεγάλη επιτυχία την επιχειρησιακή πλατφόρμα για τις Βαλκανι­κές χώρες και την Κύπρο: Είναι η πρώτη πο­λυεθνική θρέψης που έφτιαξε εργοστάσιο συσκευασίας προϊόντων της στην Ελλά­δα, που έφερε διαφορετικές και σημαντικές τεχνολογίες δια­φοροποίησης στους πελά­τες της.

Είναι η πρώτη εταιρεία που «πρόσφερε ομπρέλα όταν έβρεχε» και στήριξε χωρίς μεμψιμοιρίες και πισωγυρίσματα από την αρχή της κρίσης με πι­στώσεις τους συνεργάτες της και μάλιστα στον τομέα που ξέρετε ότι τα περιθώρια κερδοφορίας είναι σημαντικά μικρότερα από άλλους τομείς. Εί­μαστε η πρώτη εταιρεία που ετοιμά­ζουμε να εφαρμόσουμε προγράμμα­τα επιβράβευσης loyalties 3 χρόνων σε επιλεγμένους πελάτες. Πρώτοι εμείς πήραμε πολλές και ση­μαντικές πρωτοβουλίες διαφοροποίησης και υπεραξίας, απλώς θα αναφέρω το τε­λευταίο: πείτε μου, ποιά άλλη εταιρεία (ι­διαίτερα στον χώρο της θρέψης) οργανώ­νει εκδηλώσεις με κορυφαίους ομιλητές και influencers για να ενημερώσει και να­ προβάλλει τις start – up εταιρείες, την επι­χειρηματικότητα στην Ελληνική ύπαιθρο, για να προβάλλει και να στηρίξει τα success stories του αγροτικού χώρου και όχι μό­νον των συνεργατών της, να προβάλλει το concept e- αγρότης, και γενικά να εμ- φυσήσει θετική ενέργεια με παραδείγμα­τα καινοτομίας και εξωστρέφειας προς ό­λους τους συνεργάτες της;

Επόμενος στόχος λοιπόν είναι να μετα­φέρουμε το στίγμα όχι απλά της πολυεθνι­κής αλλά της εταιρείας διαφορετικής κουλ­τούρας και γνώσης στους συνεργάτες μας. Να τους εμφυσήσουμε το δικό μας οικοσύ­στημα δουλειάς, να επηρεάσουμε η δυνα­τόν την διατροφική αλυσίδα με την προώ­θηση και αναγνώριση της υπεροχής των μοναδικών τεχνολογιών μας ώστε να βοη­θήσουμε τα ‘παραδοσιακά’ κανάλια διανο­μής στην προώθηση των προϊόντων μας, όχι απλώς να πουλάμε. Ακόμα, γϊα να σας δώσω καϊ την είδη­ση, είμαστε στο τελευταίο στάδιο διαπραγ­ματεύσεων γϊα υλοποίηση σημαντϊκών ε­πενδύσεων στην Ελλάδα που θα αναβαθ­μίσουν τϊς υπηρεσίες μας καϊ την ποϊότη- τα των σχέσεων μας με τους πελάτες, κάτϊ που για εμάς είναι η κύρια προτεραιότητα.

O Παναγιώτης Χαμακιώτης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της COMPO Expert Spain και Compo Hellas, Περιφερειακός Διευθυντής σε νότια και ανατολική Ευρώπη, Τουρκία, Maghreb και δυτικές αφρικανικές χώρες της Compo Expert Group από το 2012. Έχει διατελέσει, επίσης, πρόεδρος της Compo Hellas AE, διευθύνων σύμβουλος της K & S, αντιπρόεδρος της Compo Hellas AE, γεν. διευθυντής της Agro / Elton Group, Διευθυντής Πωλήσεων στη BASF, όπως επίσης και διευθυντής πωλήσεων Βορείου Ελλάδος της American Cyanamid και διευθυντής πωλήσεων εφοδίων στη Shell. Είναι γεωπόνος, απόφοιτος του ΑΠΘ.